سال 1807 وقتي نخستين كشتي بخار آمريكا بدون بادبان و پارو در جهت مخالف باد و جريان آب از رودخانه هودسون بالا رفت. كليه ملوانان و دريانوردان كه براي تماشاي اين چيز عجيب به ساحل رودخانه آمده بودند، دانستند كه آنچه در برابر ديدگانشان در حال حركت است، بزودي جهان آنها را دگرگون خواهد كرد. آنها دانستند كه ديگر ساخت و تعمير يك كشتي، يك فن نيست بلكه يك علم است و هدايت و حفظ چنين كشتي‌اي نيازمند اطلاعات علمي دقيق و بسياري مي‌باشد و اكنون كه نزديك به دو قرن از آن زمان مي‌گذرد ما با ناوهايي روبرو هستيم كه گاه نزديك به 340 متر طول و 80 متر عرض دارند. شهرهاي شناوري كه بدون شك ساخت، هدايت و مديريت آنها دانش بسياري را مي‌طلبد. دانشي كه نمي‌توان به تجربه و با گذر ايام فرا گرفت بلكه نياز به تحصيلات كلاسيك و دانشگاهي دارد. نيازي كه منجر به تولد رشته مهندسي دريا شده است.رشته مهندسي دريا در كشور ما نيز با اين كه نو پا است داراي اهميت و جايگاه ويژه‌اي است چرا كه كشور ما در حدود 2600 متر مرز آبي دارد كه 2000 كيلومتر آن در جنوب كشور و به آب‌هاي آزاد دنيا متصل است. اهميت اين مرز آبي زماني مشخص مي‌شود كه بدانيم از بين راه‌هاي حمل و نقل زميني، هوايي و دريايي، حمل و نقل دريايي مقرون به صرفه‌تر است و به همين دليل 90% صادرات غيرنفتي و تقريباً تمامي صادرات نفتي كشور به وسيله كشتي‌ها صورت مي‌گيرد. همچنين توسعه ناوگان دريايي علاوه بر حمل و نقل كالاهاي مورد نياز كشور، عامل حضور كشور ما در بازار حمل و نقل بين‌المللي و كسب درآمدهاي ارزي بيشتري مي‌گردد. اين رشته داراي سه گرايش مهندسي كشتي، كشتي‌سازي و دريانوردي است.
- گرايش مهندسي كشتي:
مهندسين كشتي به عنوان مدير فني كشتي؛ مسؤول تعمير، نگهداري و راه‌اندازي موتور كشتي هستند و به همين دليل دانشجويان اين رشته پس از آموزش‌هاي تئوري يك دوره كارآموزي را بر روي كشتي‌هاي اقيانوس‌پيما در خارج از كشور مي‌گذرانند.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
- دروس مشترك در گرايش‌هاي مختلف مهندسي دريا:
رياضي، معادلات ديفرانسيل، محاسبات عددي، فيزيك مكانيك، فيزيك، شيمي و خواص مواد، مباني مهندسي برق، رسمي فني، استاتيك، ديناميك، مقاومت مصالح، ترموديناميك، مكانيك سيالات، طراحي اجزاء و ماشين، انتقال حرارت، كنترل اتوماتيك.
- دروس تخصصي گرايش مهندسي كشتي:
شناخت كشتي، الكترونيك ارتباطات، آرشيتكت كشتي، كمك‌هاي اوليه، دريانوردي و ملواني، ماشين دريايي، صافي‌هاي فرعي، سيستم‌‌هاي انتقال قدرت.
- گرايش مهندسي كشتي‌سازي:
كشتي‌سازي يك رشته بين‌رشته‌اي است زيرا در ساخت يك كشتي، تخصص‌هاي متعددي مانند مكانيك، عمران، برق، متالورژي و ... مورد نياز است. در اين ميان مهندس كشتي‌ساز، مسؤوليت طراحي، محاسبات مربوط به بدنه كشتي، ساخت و نظارت بر ساخت كشتي و تعميرات آن را برعهده دارد. در واقع هدف مهندسي كشتي‌سازي، طراحي كشتي‌ها به نحوي است كه توانايي حمل مقدار معيني بار و مقاومت و حركت در درياي متلاطم را داشته باشد و با سرعت معيني حركت كند. گفتني است كه با به ميدان آمدن كشتي‌هاي تندرو با بدنه‌هاي جديد و روش‌هاي جذب انرژي حاصل از جزر و مد امواج آب، افق‌هاي جديدي را در اين زمينه گشوده است.
- دروس تخصصي مهندسي كشتي‌سازي:
تكنولوژي كشتي، تحليل سازه‌ها، آرشيتكت كشتي (استاتيك)، آرشيتكت كشتي (مكانيك)، ماشين‌هاي محركه، مهندسي دريا، فيزيك موج، علم مواد و شناخت فلزات، رياضيات مهندسي. (بسياري از درس‌هاي اين گرايش همراه با آزمايشگاه يا كارگاه است.)
- گرايش دريانوردي:
هدايت و رهبري كشتي و مديريت نيروي انساني شاغل بر كشتي وظيفه يك مهندس دريانوردي است. به همين دليل استادان رشته مهندسي دريا معتقدند كه اين رشته را نبايد يكي از گرايش‌هاي مهندسي دريا به شمار آورد چرا كه يك مهندس دريا به عنوان كاپيتان كشتي مسؤوليت راهبري و مديريت كشتي را برعهده دارد و حرفه‌اش يك كار فني يا مهندسي نيست. دانشجويان دريانوردي با اين كه تاحدودي مسايل فني را مي‌خوانند ولي مقدار قابل توجهي از درس‌هايشان ارتباطي با مسايل فني ندارد. براي مثال مطالعه آب و هوا، جغرافيا و چگونگي يافتن مسيرها از جمله درس‌هاي اين گرايش است كه ارتباطي با دروس رشته‌هاي مهندسي ندارد.
توانايي‌هاي لازم :
يك مهندس كشتي يا دريانوردي به دليل سفرهاي دريايي گاه ماه‌ها در كنار خانواده‌اش نيست. همچنين يك مهندس كشتي‌سازي نيز بايد خود را براي محيط‌هاي ساحلي تطبيق بدهد. به همين دليل قبل از پذيرش نهايي در رشته‌هاي فوق از دانشجويان اين گرايش آزمايشات پزشكي كامل به عمل مي‌آيد كه در اين ميان سلامت دانشجويان دريانوردي بطور دقيق سنجيده مي‌شود چون اين دسته از دانشجويان نبايد ناتواني‌هايي نظير كوررنگي داشته باشند. از نظر علمي نيز دانشجويان مهندسي دريا در هر سه گرايش بايد در دروس رياضي و فيزيك قوي بوده و به زبان انگليسي مسلط باشند. گفتني است داوطلبان دختر از ميان گرايش‌هاي مهندسي دريا تنها مي‌توانند گرايش مهندس كشتي‌سازي را انتخاب نمايند.
موقعيت شغلي در ايران :
دانشجويان مهندسي كشتي بنا بر سفارش ارگان‌هاي خاصي همچون شركت كشتيراني جمهوري اسلامي ايران پذيرفته مي‌شوند و از همان ابتدا بورسيه نهادهاي دريايي مي‌باشند و در نتيجه آينده شغلي آنها تضمين است. در مورد موقعيت شغلي فارغ‌التحصيلان مهندسي كشتي‌سازي نيز بايد گفت تنها اگر كارخانه كشتي‌سازي صدرا در بوشهر با تمام ظرفيت خود راه‌اندازي شود، نياز به 300 الي 400 فارغ‌التحصيل مهندسي كشتي‌سازي دارد. كارخانه نكا در شمال و اروندان در خليج‌فارس نيز از ديگر كارخانه‌هاي مهم كشتي‌سازي ايران هستند. علاوه بر كارخانه‌هاي فوق مهندس كشتي‌ساز مي‌تواند در سازمان بنادر و كشتيراني، وظيفه ساخت سكوهاي شناور را برعهده گرفته يا به عنوان مهندس ناظر بر حـُسن اجراي طرح‌هاي اجرايي نظارت كند و بالاخره در صنايع دريايي به كارهاي تحقيقاتي بپردازد. فارغ‌التحصيلان گرايش دريانوردي نيز بورسيه ارگان‌هاي دريايي كشور هستند و پس از آنكه بر روي آب‌هاي خارج از كشور دوره كارآموزي خود را گذراندند، در ناوگان ارگان بورس‌دهنده مثل كشتيراني جمهوري اسلامي ايران و شركت ملي نفت‌كش مشغول به كار مي‌شوند.
دانشگاه های پذیرنده : خلیج فارس – بوشهر ، صنعتی امیر کبیر- تهران ،دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار .
مقاطع تحصیلی : کارشناسی
دوره ها : روزانه ،شبانه
دانشگاه : دولتی
گرایشها : مهندسی کشتی ، کشت سازی ، دریا نوردی .
مهندسی دریا – کشتی سازی
1- تعریف و هدف
این مجموعه میتواند با بکار بردن علوم مهندسی و تکنولوژی مربوط، طرح محاسبه و ساخت اجزا و سیستمهائی که اساس کار آنها سکون و حرکت در سیالات و دینامیک بالاخص در آب است کارائی لازم را به دانشجویان بدهد و آنان را آماده سازد تا در صنایع وابسته به ساخت سازه های دریایی بطور اعم و صنایع کشتی سازی بطور اخص (کشتی سازی، سازه های درونی آبی و ساحلی، شناور و سکوهای دریائی و غیره) فعالیتهای مربوط به طراحی و محاسبه اجزا و سیستمها و با مسئولیت مهندسی مربوط را عهده دار شوند و پایه لازم برای کارشناسی ارشد و دکترای و همچنین تحقیقات در مسائل فوق را دارا گردند.
2- طول دوره و شکل نظام:
طول دوره کارشناسی کشتی سازی با کارآموزی چهار سال است. کلیه دروس در 8 ترم برنامه ریزی میشود و علاوه بر دروس کارگاه و پروژه دو دوره کارآموزی در تعطیلات تابستان نیز دارد طول هر ترم 17 هفته آموزش کامل است هر واحد درسی نظری به مدت 17 ساعت و عملی بمدت 51 ساعت و کارگاهی 51 ساعت و کارآموزی بمدت 80 روز کاری در طول دو ترم تابستانی تدریس میشود.
3- واحدهای درسی:
دروس عمومی 20 واحد
دروس پایه 27 واحد
دروس اصلی 44 واحد
دروس اصلی تخصصی 18 واحد
پروژه تخصصی 3 واحد
کارگاه 1-3 3 واحد
کارآموزی 1 و 2 هر کدام 136 ساعت
دروس انتخابی 19 واحد
4- نقش و توانایی:
فارغ التحصیلان این مجموعه میتوانند در سازمانها و ارگانهای مختلف عهده دار مشاغل زیر گردند:
الف – مهندسی تولید بمنظور پیاده کردن و اجرای طرحهای اجرائی در مورد ساختمان کشتیها در کارخانجات کشتی سازی و تاسیسات کنار ساحلی بخش دولتی و خصوصی.
ب – مهندسی ناظر بمنظور نظارت بر حسن اجرای طرحهای اجرائی در مورد ساختمان کشتیها و سازه های دریائی مربوط بخشهای دولتی و خصوصی.
ج – اشتغال در وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی که با صنایع دریائی و یا حمل و نقل دریائی ارتباط دارند.
د – همکاری با مهندسان مشاور برای انجام محاسبات در مورد ایجاد طرحهای ساختمانی شناورهای دریائی.
ﮬ - همکاری با پیمانکاران و مجریان پروژه های صنایع و حمل و نقل دریائی.
و – مشارکت در امور تحقیقاتی در زمینه های فوق الذکر و یا ادامه تحصیل در مجموعه های تخصصی کشتی سازی و سازه های دریائی.
5- دامنه و وسعت:
مجموعه کارشناسی کشتی سازی میتواند پایه و اساس دوره های کارشناسی ارشد و دکترای سازه های دریائی، کشتی سازی (از جنبه سازه ای)، آرشتیکت کشتی (از جنبه هیدرودینامیک کشتی)، و ماشین آلات اصلی و فرعی کشتی باشد.
موضوع هر یک از مجموعه های فوق الذکر می تواند بقرار زیر باشد:
الف – سازه های دریائی شامل طرح بندر، اسکله های کالاهای عمومی و نفتی، بنادر از نظر استقرار و تجهیزات و باراندازها دیگر تسهیلات دریا، موج شکن ها و دیگر وسائل حفاظت بندری، سکوهای نفتی تحقیقاتی، تجسسی و بهره برداری به کانالها و لایروبی آنها، پایانه های صدور نفت و لوله کشیهای زیرآبی مربوطه و غیره.
ب – کشتی سازی از جنبه سازه ای، طراحی و محاسبات سازه ای بدنه کشتی چه از طریق محاسبه مستقیم و چه از نظر کاربرد استانداردهای محاسباتی موسسات رده بندی مورد تحقیق قرار بگیرد و احتمالا پیشنهادهائی در مورد این استانداردهای طراحی ارائه می شود.
پ – آرشیتکت کشتی (از جنبه هیدرودینامیکی): مطالعات لازم جهت محاسبه بدنه های کشتی و سیستمهای رانشی مورد نیاز صنایع مورد تحقیق قرار گرفته و راه حلهای تحقیقاتی مناسب در این مورد ارائه میگردد.
ت – ماشین آلات اصلی و فرعی: تحقیقات لازم در مورد کاربرد ماشین آلات اصلی و فرعی کشتی انجام و سیستمهای ترکیبی ماشین آلات پیشنهاد میگردد.
1- اهمیت و دلایل تاسیس:
الف: اهمیت
اهمیت این مجموعه با توجه به موارد زیرین روشن میشود.
1- برای گردش صحیح امور مهندسی در ارگانهای موجود، حدود 1000 نفر متخصص این رشته در حال حاضر مورد نیاز میباشد که این سازمانها و ارگانها اکثرا یا فاقد این متخصصین هستند یا از متخصصین خارجی استفاده مینمایند و طبیعتا بعلت نداشتن کادر تخصص کافی نتوانسته اند نقش سازنده لازم را در خودکفائی کشور ایفا کنند.
2- سیاستهای دولت مبنی بر خودکفائی اقتصادی – صنعتی کشور در زمینه صنایع بطور اعم و صنایع و تکنولوژی دریائی بطور اخص.
3- رفع نیازهای کشور در رابطه با تامین متخصصین صنایع دریائی جهت جوابگوئی به تهیه طرح ایجاد و بهره برداری و تعمیر و نگهداری وسائل مربوط به حمل و نقل دریائی و پشتیبانی مجتمعهای تولیدی موجود و در دست ایجاد نوارهای ساحلی کشور.
4- جوابگوئی به گسترش صنایع وابسصته به اکتشاف، بهره برداری و پردازش منابع غذائی موجود در دریا که از اولویت خاص در برنامه های دولت قرار دارد.
5- جوابگوئی به گسترش صنایع وابسته به اکتشاف، بهره برداری معادن موجود در کف و بستر دریاها.
6- تجدید حیات و اشاعه فرهنگ ملی دریائی برای کشور که از جنوب و شمال به کرانه های طولانی ختم میگردد.
7- فراهم آوردن امکانات برای انجام تحقیقات علمی و اشتغال به تحصیل در رده های بالاتر.
8- تامین نیازمندیهای دفاعی دریائی کشور به منظور جامع عمل پوشانیدن به بندهای 1 تا 6 و تامین حاکمیت کشور بر دریاهای جنوبی و شمالی.
دروس پایه
| ردیف | نام درس | واحد |
|
01 02 03 04 05 06 1-06 07 1-07 08 |
ریاضی 1 ریاضی 2 معادلات دیفرانسیل مبانی کامپیوتر و برنامه سازی محاسبات عددی فیزیک 1 آز – فیزیک 1 فیزیک 2 آز – فیزیک 2 شیمی عمومی |
4 4 3 3 2 3 1 3 1 3 |
| جمع | 27 |
دروس اصلی
| ردیف | نام درس | واحد |
|
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 1-19 20 21 22 23 24 |
ریاضیات مهندسی مبانی مهندسی برق 1 رسم فنی و طراحی مهندسی 1 استاتیک دینامیک مقاومت مصالح 1 ترمودینامیک 1 ترمودینامیک 2 مکانیک سیالات 1 مکانیک سیالات 2 آز – مکانیک سیالات اجزای ماشین مقاومت مصالح 2 و آزمایشگاه انتقال حرارت علم مواد کنترل اتوماتیک |
3 3 2 3 3 3 3 3 3 3 1 3 3 3 3 2 |
| جمع | 44 |
دروس اصلی (تخصصی)
| ردیف | نام درس | واحد |
|
25 26 27 28 29 30 31 |
ماشینهای محرکه 1 ماشینهای محرکه 2 مهندسی دریائی 1 تکنولوژی کشتی آرشیتکت کشتی (استاتیک) آرشیتکت کشتی (دینامیک) تحلیل سازه ها |
3 2 2 2 3 3 3 |
| جمع | 18 |
پروژه تخصصی و کارگاه
| ردیف | نام درس | واحد |
|
81 82 83 84 85 86 |
پروژه کارگاه 1 (جوشکاری و ورق کاری) کارگاه 2 (ریخته گری و آهنگری) کارگاه 3 (موتور، شاسی، تعلیق) کارآموزی 1 کارآموزی 2 |
3 1 1 1 بدون واحد بدون واحد |
| جمع | 6 |
دروس تخصصی (انتخابی 19 واحد)
| ردیف | نام درس | واحد |
|
101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 |
ارتعاشات مبانی مهندسی برق 2 روشهای تولید دینامیک ماشین مهندسی دریائی 2 ساختمان کشتی تئوری جوشکاری طراحی کشتی اقیانوس شناسی مهندسی اقیانوس طراحی به کمک کامپیوتر طراحی کشتی های ویژه اتوماسیون در کشتی ها پیرایش کشتی ها مدیریت و روشهای ساخت سیستمهای دریائی اقتصاد دریائی زبان تخصصی دریائی خوردگی نقشه کشی صنعتی تاسیسات کشتی |
3 3 2 3 2 3 2 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 3 3 |
| جمع | 50 |
مهندسی دریا – مهندسی کشتی
1- تعریف و هدف:
این دوره قادر خواهد بود با به کاربردن علوم مهندسی و تکنولوژی دریا در مورد سرپرستی، اداره و راه بری فنی و تعمیر و نگهداری دستگاهها و سیستمهای اصلی و فرعی موجود در روی کشتی ها، کارخانجات کشتی سازی، مراکز تعمیراتی و دوایر فنی وابسته کارائی های لازم را داشته باشند.
2- طول دوره و شکل نظام:
متوسط طول دوره تحصیل در این مجموعه چهار سال می باشد و دروس آ« در هشت ترم و کارورزی های مربوطه برنامه ریزی شده است هر ترم هفده هفته آموزش کامل می باشد و مدت هر واحد نظری هفده ساعت، آزمایشگاهی 34 ساعت، کارگاهی 51 ساعت، دریانوردی بطور متوسط هفت هفته می باشد.
3- واحدهای درسی:
برنامه آموزی این مجموعه کلا مشتمل بر 140 واحد بوده و به ترتیب زیر تقسیم بندی میشود.
الف: دروس عمومی 20 واحد
ب: دروس علوم پایه 22 واحد
ج: دروس اصلی 42 واحد
د: دروس تخصصی 41 واحد
ه: دروس تخصصی انتخابی 15 واحد
4- نقش و توانائی:
فارغ التحصیلان این رشته قادر خواهند بود در سازمانها و ارگانهای مختلف عهده دار مشاغل زیر باشند.
الف: مهندسی کشتی بر روی یگانهای شناور و شناور رزمی، در مشاغل مختلف
ب: صلاحیت هدایت فنی کشتی و برنامه ریزی و نظارت در امر تعمیر و نگهداری سیستمهای موجود در کشتی های رزمی و تجاری
ج: همکاری و اشتغال در کارخانجات کشتی سازی، دوایر فنی و مراکز تعمیراتی مرتبط.
5- ضرورت و اهمیت:
متخصصین این رشته برای اداره امور و نگهداری ناوها و ناوچه های نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، کشتیهای تجاری شرکتکشتیرانی جمهوری اسلامی، کشتیهای شرکت نفتکش ایران، کشتیهای صیادی شیلات ایران، شناورهای سازمان بنادر و کشتیرانی، شناورهای نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، شناورهای سایر شرکتهای کشتیرانی موجود در کشور مورد نیاز می باشند، همچنین فارغ التحصیلان این رشته قادر خواهند بود در کارخانجات، مراکز تعمیراتی و دوایر فنی سازمانها و ارگانهای یاد شده مشغول به خدمت شوند و تربیت این قبیل متخصصین که از نیازهای شدید کشور محسوب می شود با توجه به سیاستهای دولتی مبنی بر خودکفائی در زمینه های مختلف صنایع دریائی از اهمیت خاصی برخوردار است و در حال حاضر از متخصصین خارجی در این زمینه ها استفاده میشود و ضرورت استفاده از متخصصین ایرانی روشن میشود.
دروس علوم پایه
| ردیف | نام درس | واحد |
|
11 12 13 14 15 16 17 18 19 |
ریاضی عمومی (1) ریاضی عمومی (2) معادلات دیفرانسیل برنامه نویسی کامپیوتر محاسبات عددی فیزیک (1) آز فیزیک (1) فیزیک (2) آز فیزیک (2) |
3 3 3 3 2 3 1 3 1 |
| جمع | 22 |
دروس اصلی
| ردیف | نام درس | واحد |
|
20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 |
شیمی و خواص مواد مبانی مهندسی برق و آز رسم فنی و طراحی مهندسی (1) رسم فنی و طراحی مهندسی (2) استاتیک ترمودینامیک انتقال و حرارت و آز دینامیک مقاومت مصالح مکانیک سیالات اصول مهندسی دریایی (1) اصول مهندسی دریایی (2) اجزاء ماشین 1 اجزاء ماشین 2 کنترل اتوماتیک و اندازه گیری |
3 3 2 2 3 4 3 3 4 4 2 2 2 2 3 |
| جمع | 42 |
دروس تخصصی
| ردیف | نام درس | واحد |
|
35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 |
موتورهای دیزل دریائی و آز توربینهای بخار دریائی توربین گاز دریائی ماشین آلات فرعی تاسیسات عمومی معماری کشتی (هیدرواستاتیک) معماری کشتی (هیدرودینامیک) سیستمهای الکتریکی در کشتی و آز دیگهای بخار دریایی زبان تخصصی خوردگی در تجهیزات دریایی کارگاه تاسیسات کارگاه تجهیزات دریایی کارگاه توربین و دیگ بخار کارگاه موتورهای دیزل تکنولوژی کارگاهی (1) تکنولوژی کارگاهی (2) دریانوردی (1) دریانوردی (2) |
4 3 2 2 2 3 3 4 2 2 3 1 1 1 2 1 1 2 2 |
| جمع | 41 |
دروس تخصصی انتخابی (15 واحد)
| ردیف | نام درس | واحد |
|
54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 |
ریاضیات مهندسی روشهای تولید ارتعاشات و آز مدیریت تعمیر و نگهداری دریانوردی و ملوانی کمکهای اولیه و اطلاعات و پزشکی ساختمان کشتی اصول مهندسی زیردریایی صدا و ارتعاشات در کشتی تئوری ماشین سیستمهای انتقال قدرت آز خواص مکانیکی مواد آز کنترل اندازه گیری آز مکانیک سیالات از ترمودینامیک کارگاه برق پروژه کارشناسی |
3 2 3 2 2 1 3 3 2 2 2 1 1 1 1 1 3 |
| جمع | 15 |
مهندسی دریا – دریانوردی
1- تعریف و هدف:
هدف از این مجموعه تربیت افراد متخصص در زمینه بکار بردن علوم تخصصی و فنون مربوط به هدایت، اداره و همپنین نظارت بر امور فنی و مهندسی کشتی ها است. با عنایت به برنامه دولت جمهوری اسلامی ایران مبنی بر استقلال اقتصادی و خودکفایی در امر کشتیرانی و توسعه کمی و کیفی نیروی کارآمد دریانوردی و ایجاد ناوگانهای تجاری – صنعتی که خط دوم دفاعی کشور و عامل موثر و تعیین کننده در امور اقتصادی و سیاسی است این مجموعه برنامه ریزی شده است.
2- طول و دوره و شکل نظام:
طول دوره تحصیلی در این مجموعه 5/4 سال میباشد که در 9 ترم برنامه ریزی شده و طیول هر ترم 17 هفته آموزشی کامل است برای تدریس هر واحد نظری در هر ترم 17 ساعت و هر واحد درسی عملی و آزمایشگاهی 34 ساعت و هر واحد درسی عملی بر روی کشتی 51 ساعت اختصاص می یابد.
دانشجویان این مجموعه دروس عمومی، پایه، اصلی، تخصصی را در 6 ترم (3 سال تحصیلی) در دانشکده و دروس عملی را بر روی کشتی در 3 ترم (1/5 سال تحصلی) طی میکنند.
مراحل مختلف آموزشی دوره کارشناسی دریانوردی به شرح زیر است:
الف – مرحله اول به مدت چهار ترم کامل در 2 سال تحصیلی است و دروس نظری و عملی در دانشکده تدریس میشود و کسانی که در یک یا چند درس این مرحله توفیق حاصل نکنند اجازه ورود به مرحله دوم را نخواهند داشت.
ب – مرحله دوم بمدت دو ترم در یکسال تحصیلی است و دانشجویان واحدهای عملی مربوطه را بر روی کشتی در دریا طی خواهند نمود.
ج – مرحله سوم بمدت دو ترم در یک سال تحصیلی است که دانشجویان به دانشکده باز میگردند و دروس عملی و نظری دو ترم را طی کرده و پس از گذراندن امتحانات مربوطه و موفقیت در تمام مواد درسی به مرحله چهارم راه می یابند.
د – مرحله چهارم بمدت یک ترم در شش ماه است که دانشجویان مجددا به کشتی باز میگردند و واحدهای عملی باقیمانده را بر روی کشتی در دریا می گذرانند.
3- واحدهای درسی:
برنامه آموزش این مجموعه کلا مشتمل بر 140 واحد بشرح زیر است:
دروس عمومی 20 واحد
دروس علوم پایه 19 واحد
دروس اصلی 25 واحد
دروس تخصصی 43 واحد
دروس عملی (بر روی کشتی در دریا) 13 واحد
کارآموزی بدون واحد
دروس اختیاری تخصصی 20 واحد
------------
جمع 140
کارآموزی جمعا 272 ساعت اجباری و بدون واحد ارائه می گردد.
4- نقش و توانایی:
فارغ التحصیلان این رشته می توانند مشاغل زیر را عهده دار شوند:
الف – هدایت کشتی های تجاری – صنعتی – خدماتی و شناورهای دیگر.
ب – اشتغال در وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی که با صنایع دریائی و با حمل و نقل دریائی ارتباط دارند.
تبصره: فارغ التحصیلان این مجموعه می توانند در صورت نیاز زمان جنگ کشور پس از یک دوره کوتاه تخصصی بر روی ناوهای رزمی بعنوان افسران ناوبر خدمت نمایند و چنانچه دوره های تخصصی مربوطه را گذرانده بانشد با تائید مقامات مربوطه مستقیما بر روی واحدهای رزمی خدمت خواهند کرد.
ج – مدیریت عملیات و خدمات بندری
د – نظارت کلی بر امور ساختمانی و تعمیرات شناورها.
ه – مدیریت در امور اقتصاد، بیمه و حقوق دریائی.
5- دامنه وسعت:
فارغ التحصیلان این مجموعه میتوانند با گذراندن دوره های تخصصی ویژه بصورت متخصصین مربوط به سایر رشته های دریائی ادامه تحصیل دهند.
6- اهمیت و دلائل تاسیس:
الف – اهمیت:
اهمیت این مجموعه با توجه به موارد زیر روشن میشود:
1- در حال حاضر برای هدایت و اداره امور کشتیهای تجاری شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران وابسته به وزارت نفت و کشتیهای صیادی شیلات ایران وابسته به وزارت جهاد سازندگی حدود چند صد نفر متخصص این رشته مورد نیاز میباشد که این سازمانها و ارگانها اکثرا با کمبود شدید متخصصین روبرو بوده و از متخصصین خارجی استفاده مینمایند و طبیعتا بعلت نداشتن کادر متخصص کافی نتوانسته اند نقش سازنده لازم در خودکفائی کشور ایفاء نمایند.
2- سیاستهای دولت مبنی بر خودکفائی کشور در کلیه زمینه های صنعتی و جایگزین نمودن کارشناسان و متخصصین ایرانی به جای خارجی بر روی کلیه کشتیهای تجاری و صنعتی .
دروس علوم پایه
| ردیف | نام درس | واحد |
|
01 02 03 04 05 06 07 08 |
ریاضی 1 ریاضی 2 مبانی برنامه سازی کامپیوتر فیزیک 1 آز – فیزیک 1 فیزیک 2 از – فیزیک 2 شیمی عمومی و آزمایشگاه |
4 2 3 3 1 3 1 2 |
| جمع | 19 |
دروس اصلی
| ردیف | نام درس | واحد |
|
09 10 11 12 13 14 15 16 17 |
استاتیک و دینامیک مبانی مهندسی برق و آزمایشگاه ترمودینامیک مکانیک سیالات اندازه گیری و سیستمهای کنترل اتوماتیک نقشه کشی فنی زبان پیشرفته هواشناسی (1) مخابرات دریائی |
3 4 3 3 2 2 3 3 2 |
| جمع | 25 |
دروس تخصصی
| ردیف | نام درس | واحد |
|
18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 |
ملوانی 1 ملوانی 2 دستگاههای الکترونیکی و کمک ناوبری (1) دستگاههای الکترونیکی و کمک ناوبری (2) کار روی نقشه (نظری و عملی) دریانوردی ساحلی و تخمینی (1) دریانوردی ساحلی و تخمینی (2) دریانوردی نجومی (1) دریانوردی نجومی (2) اقتصاد دریائی حقوق و بیمه دریائی ساختمان کشتیهای تجاری آرشیتکت کشتی (استاتیک) آرشیتکت کشتی (دینامیک) قوانین راه و علوم دریائی تخلیه و بارگیری (1) ماشینهای محرکه و ماشینهای فرعی |
3 3 2 2 3 3 3 2 3 3 3 3 2 2 3 3 |
| جمع | 43 |
دروس نظری – عملی (بر روی کشتی)
| ردیف | نام درس | واحد |
|
34 35 36 37 38 39 40 |
مدیریت و فرماندهی (1) دریانوردی (دریا) ملوانی (1) (دریا) دستگاههای کمک ناوبری (دریا) کار روی نقشه (دریا) هواشناسی (2) قوانین دریائی و دانش تجاری |
2 2 2 2 1 2 2 |
| جمع | 13 |
کارآموزی
| ردیف | نام درس | واحد |
|
41 42 |
کارآموزی 1 کارآموزی 2 |
بدون واحد بدون واحد |
| جمع | - |
کارآموزی جمعا 272 ساعت اجباری و بدون واحد ارائه می گردد.
دروس اختیاری (تخصصی)
| ردیف | نام درس | واحد |
|
43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 |
مقاومت مصالح فیزیک مدرن اقیانوس شناسی اجزا ماشین صنعت تولید و تعمیر تخلیه و بارگیری (2) مبارزه با آتش و عملیات نجات در دریا مدیریت و فرماندهی (2) تخلیه و بارگیری (دریا) راهبری موتورهای رانش مخابرات و کاربرد زبان تخصصی رادیوئی ملوانی 2 (دریا) ساختمان تعادل کشتی کمکهای اولیه دانش پزشکی محاسبات مربوط تعادل کشتی کنترل آلودگی تکنولوژی رادار آموزش سیمیولاتور مدیریت عملیات بندری هدایت عملیات دریائی عملیات صید و صیادی |
3 3 2 2 3 3 1 2 2 2 2 2 1 1 2 2 2 2 2 2 2 |
| جمع | 42 |
توضیح: 16 واحد از دروس فوق باید با تائید استاد راهنما و شورای آموزشی گروه دانشکده انتخاب گردد. و چهار واحد باقیمانده بایستی یا از دروس فوق یا از دروس اختیاری پیشنهادی گروه آموزشی تائید کمیته انتخاب گردد.