اصلی ترین عامل برتری آمریکا بر جهان کدام است؟
فرید زکریا، تحلیل گر معروف آمریکایی در کتاب "جهان پسا آمریکایی" که در سال 2008 در آمریکا منتشر کرد نظام آموزش عالی آمریکا را اصلی ترین عامل برتری آمریکا در جهان می داند و می نویسد:
"آموزش عالی، بهترین صنعت آمریکا در جهان است. آمریکا با پنج درصد جمعیت دنیا، در صحنه ی آموزش عالی برتری مطلق دارد و 68 درصد از پنجاه دانشگاه برتر جهان متعلق به این کشور است مزیت آمریکا در هیچ حوزه ی دیگری تا این حد قاطع نیست. آمریکا 2/6 درصد از تولید ناخالص خود را صرف سرمایه گذاری بر روی آموزش عالی می کند، این در حالی است که اروپا 1/2 درصد و ژاپن 1/1 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف آموزش عالی می کنند. از سوی دیگر، آمریکا جذاب ترین مقصد برای دانشجویان خارجی است تا جایی که 30 درصد کل دانشجویان خارجی در جهان در آمریکا تحصیل می کنند. اما سیستم آموزشی آمریکا چه تفاوتی با دیگر سیستم های آموزشی در دنیا دارد؟ نظام آموزشی آمریکا سخت گیری چندانی در مورد حفظ کردن دروس ندارد بلکه در پرورش قابلیت های نقادی ذهن، که لازمه ی موفقیت در زندگی است، عملکرد برجسته ایی دارد. سایر نظام های آموزشی امتحان پس دادن یاد می دهند، در حالی که سیستم آموزشی آمریکا، تفکر کردن را می آموزد. چنین کیفیتی روشن می کند که چرا آمریکا در این حد، مخترع و ماجراجو و خطر پذیر تربیت می کند. در آمریکا مردم این امکان را می یابند که جسارت بورزند، چالشگر قدرت باشند، زمین بخورند و دوباره به پا خیزند. این آمریکاست و نه ژاپن که ده ها برنده ی جایزه ی نوبل پرورش داده است. وزیر آموزش عالی سنگاپور در تشریح تفاوت بین نظام آموزشی کشورش با آمریکا چنین می گوید:
"ما هر دو به شایسته سالاری پایبندیم. در آمریکا به شایسته سالاری استعدادها بها می دهند و در سنگاپور به شایسته سالاری در آزمون ها. در آمریکا راه حداکثر بهره برداری از استعدادهای انسان ها را می دانند. خلاقیت، کنجکاوی، ماجراجویی و بلند نظری، همه از شاخصه های سیستم آموزشی آمریکاست..."
ژاپن اخیرا کوشیده است تا با حذف کلاس های اجباری روز شنبه و افزودن بر ساعات مطالعات عمومی که شاگردان و آموزگاران می توانند در آن علایق خاص خود را دنبال کنند انعطاف پذیری نظام آموزشی خود را ارتقا بخشد. فرهنگ آمریکا، مشکل گشایی، پرسش گرایی در برابر قدرت و نو اندیشی را ارج می نهد و به آن بال و پر می دهد. انسان ها را برای شکست خوردن آزاد می گذارد و سپس فرصت های دوباره و سه باره در اختیار آن ها قرار می دهد این فرهنگ مشوق انسان های خود جوش و استثنایی است. این ها همه عوامل پایین به بالا هستند و امریه های دولتی از خلق آن عاجزند."
فرید زکریا
منبع :
جهان پسا آمریکایی، فرید زکریا، ترجمه ی احمد عزیزی، نشر هرمس، صص 196 تا 202